EuroBirdwatch 2011 na beogradskom Ušću

EuroBirdwatch se svake godine održava tokom prvog vikenda u oktobru. U Srbiji, gde se se organizuje od 2005, preko 520 učesnika je na preko 50 izleta posmatralo preko 160.000 jedinki u okviru 111 vrsta ptica.

Vodomar © Miloš Popović

Liga za ornitološku akciju Srbije - Evropski vikend posmatranja ptica na Ušću, Beograd

Vođa terena: albicilla

Trajanje ptičarenja: jedan sat, do sat i po, izuzetno i duže - već prema raspoloženju učesnika i ljubaznosti ptica

Sastanak 1. oktobra na parkingu na Ušću (kod picerije Asteriks), sa leve (zapadne strane) ujutru u 9.30 sati. Tu se, između broda-restorana Aleksandar (desno) i kasarne rečne mornarice (levo), nalazi skelet dvospratnog splava koji nikada nije završen i s koga se pruža dobar pogled na naspramnu Konjsku adu (Malo Ratno ostrvo), njene obale i ptice močvarice koje ih koriste za odmor. Očekuje se sunčano vreme, ujutru 12oC, a u toku dana i do 24oC. Priručnik za identifikaciju vrsta će biti obezbeđen. Ako možete, ponesite dvogled.

Ratna ostrva su srce IBA područja UŠĆE SAVE U DUNAV, značajnog za gnežđenje, seobu i zimovanje ptica. Do sada je zabeleženo oko 210 vrsta ptica, dok se stvarno bogatstvo kreće verovatno do 230 vrsta. Ukupni broj do sada poznatih gnezdarica je oko 100 vrsta.

Belorepani na beogradskom Ušću © Vladan Vučković

Na Savi uz donji deo Ade Ciganlije nalazi se najznačajnije nacionalno zimovalište malog vranca (skoro 7000 jedinki). Prisutan je veliki broj (5-6) parova belorepana, što je posebno važno imajući u vidu činjenicu da se radi o gradskoj zoni. Područje je značajno na nacionalnom nivou po koncentraciji ptica vodenih staništa pri seobi i zimovanju (preko 20.000 jedinki istovremeno u okviru 35 vrsta), koje se u najvećem broju okupljaju na Dunavu kod VRO, Ovčanske i Pančevačkih ada, na Savi kod Ade Ciganlije i na ribnjaku Mika Alas (Krnjača). U vreme gnežđenja, značajno je prisustvo ptica na ribnjaku "Mika Alas" i po barama i šumama plavne zone i ostrva (patka njorka, crna lunja, crna roda).

Do kraja 1990-ih, na samoj Konjskoj adi se nalazila i gnezdilišna kolonija čaplji. Na Ušću je kolonija postojala još u prvoj polovini XIX veka. Naime, na Velikom Ratnom ostrvu, preko puta Zemuna, 1835. je veliku koloniju zabeležio Haumann, a 1837. je Landbeck nije pronašao tu, već na drugoj strani Dunava, u plavnoj zoni Kožara (rukavac Čapljara) i u njoj su se gnezdili gak, siva čaplja, mala bela čaplja i crvena čaplja.

Nakon dužeg perioda bez podataka, znamo da je kolonija na Ratnim ostrvima ponovo formirana 1985. U periodu 1985-90. imala je od maksimalnih 815 (1986) do minimalnih 245 parova (1989), sa 3 vrste: gak (160-635), žuta čaplja (3-35) i mala bela čaplja (55-135), a povremeno se u trsci na VRO izgleda gnezdila i crvena čaplja (2) (Ham, 1989; Paunović, 1991). Kolonija na VRO je 1985-86. imala najveći broj parova, 1987. su 3 vrste prešle na Konjsku adu, gde je njihov broj 1997. Izgledao ovako: gak (90-110), žuta čaplja (2-4) i mala bela čaplja (45-55). Od 1998. kolonija više nije aktivna, iako se na tom mestu i danas u proleće, čum se vrate sa seobe, pojave prvi gakovi (ove godine su došli na sam prvi dan proleća) i male bele čaplje.